مؤلف: شیخ حسن فریدگلپایگانى (ره)
ناشر: چاپخانه افست مروى
این رساله به سال 1364ش . در قطع جیبى ودر 41صفحه منتشر گردید.
مؤلف محقق، پس از بحث از آیهء شریفهءنماز جمعه مى نویسد:
در جوامع حدیثى، احادیث صحیحى داریم که با عموم یااطلاقشان دلالت بر وجوب نماز جمعه بر همگان، در ازمنهءطولانى دارند و امکان مناقشه در سند یا دلالت این احادیث هم وجود ندارد.
امام باقر(ع) در روایتى ـ به نقل زراره ـ دربارهء نماز جمعه مؤلف فقیه، نظر کسانى را که این روایات را بر وجوب تخییرى حمل کرده و اظهارنموده اند: «چرا که اصحاب ائمه ـ حتى آنان که این روایات را براى ما نقل کردند، خودشان ـنماز جمعه را ترک مى کردند.» به نقد گذاشته، مى گوید: «بله، ائمه (ع) و اصحابشان نماز جمعه را ترک و نماز ظهر را اقامه مى کردند. امااگر براساس وجوب تخییرى چنین مى کردند چرا همواره یک طرف را اخذمى کردند؟! در حالى که نماز جمعه افضل از نماز ظهر است . چطور آن ذوات مقدس و اصحابشان، اخذ به مفضول و ترک افضل مى نمودند؟! پس باید علت وجهت دیگرى در کار باشد. شاید علّت و حکمت کارشان تقیّه بوده است؛ یعنى آنان نمى خواستند در این عبادتى که از بزرگترین شعائر اجتماعى اسلام است،اختلاف ایجاد کنند.» ایشان در خاتمهء بحث، متعرض وجوب عمل براساس تقیه در اقامهء نماز جمعه مى شود و خوفِ توجیه کنندهء ترک نماز جمعه (از جانب شیعیان در جوامع سنّى)را فقط خوف بر جان و مال نمى داند؛ بلکه عمومیت قائل شده و آن را شامل خوفبر هر خیر و صلاح شخصى یا دینى مى داند، علاوه بر آن، تشخیص مصالح دینىرا از وظایف نبى، وصىّ و فقیهى که ادارهء جامعه به او تفویض شده است، مى داند.وى با نقل مطلبى از آیت الله بروجردى (قدس سره) از کتاب «البدرالزاهر»مى نویسد:«آیت اللّه بروجردى (ره) بر این نظر است که آیهء شریفهء سورهء جمعه،در صدد تشریع نماز جمعه نیست، بلکه وجوب سعى براى شرکت در نمازجمعه اى را مى گوید که با حدود و شرایط خودش برپا شده است .»
مرحوم فرید گلپایگانى بر این عقیده است که:
«گرچه نماز جمعه قبل از نزول این آیه واجب شده بود، ولى این آیه نازل شد تادلیل وجوب آن تا روز قیامت باشد و خصوصیت مورد (نماز جمعه) دلیل وارد(آیه شریفه) را تخصیص نمى زند.»
مباحث دیگرى نیز در این رسالهء ارزنده هست که براى فضلا و محققان نافع وسودمنداست .
منبع فصلنامه حکومت اسلامی شماره 32